نظریه خودمختاری نظریه‌ای تجربه محور با موضوع انگیزه و رشد روانی است که مخصوصا بر نیازهای روانی اساسی متمرکز است. ارضای نیازهای روانی اساسی و حمایت از آن‌ها در بسترهای اجتماعی مختلف به تقویت کیفیت انگیزش و بهزیستی می‌انجامد. این نوع تفکر نشان می‌دهد که چطور سبک و راهبردهای انگیزه دهندگان نقش مهمی در زندگی فرد ایفا می‌کند. از این رو والدین، معلم‌ها، مربیان، مدیران و متخصصان حوزه سلامت می‌توانند در راستای تقویت یا تضعیف تعهد افراد به فعالیت مورد نظر تاثیرگذار باشند.
در این دوره پروفسور ریچارد رایان، از موسسان این نحله فکری، دیدی کلی از نظریه خودمختاری ارائه داده و تاکید می‌کند که چگونه استقلال، شایستگی و ارتباط به حمایت و تسهیل تعهد رفتاری، کیفیت روابط و روندهای رشدی سالم می‌پردازند.
