مستندسازان می توانند از تمام ابزارهای داستان سرایی سینمایی استفاده کنند، اما آن ها همچنین وظیفه دارند تا هنر خود را با حقیقت در بیامیزند.
داستان سرایی و روایت حقیقت در مستند سازی تاریخی
مستندسازان تاریخی در واقع ترکیبی از اجزای حقایق تاریخی شناخته و تصدیق شده (مانند تاریخ و زمان وقوع یک حادثه) را با روایت شخصی طیف گسترده ای از شاهدان حاضر در صحنه واقعه تلفیق کنند. اما توصیفات به دست آمده از یک واقعه ممکن است به شدت متنوع و حتی در جاهایی متناقض با یکدیگر باشند. همیشه و در هر شرایطی می توان حقایق متعددی یافت.
به همین دلیل کن برنز، از برجسته ترین مستندسازان حال حاضر که آثارش مانند الهام بخش بسیاری از مستندسازان جهان بوده است، به طور کلی بر این عقیده است که حقیقت عینی در مستندسازی به واقع وجود ندارد. کن برنز در واقع روایت حقیقت را به شکل روندی مشابه با باستان شناسی احساسی می بیند که در آن باید تلاش شود تا تجربیات مدفون در تاریخ اشخاص را بازیابی کرد. گرچه رسیدن به حقیقت عینی ممکن ناممکن به نظر برسد، اما به عقیده کن برنز حقیقتی فراتر از حقیقت عینی وجود دارد که همانا سلسله احساسات مردم در جریان وقایع تاریخی است؛ و این حقیقت است که مستندساز به دنبال بازنمایی آن برای مخاطب است.
مثالی از نحوه برخورد کن برنز با شخصیت فیلم خود
به طور مثال، زمان هایی وجود دارد که در آن ملزومات داستانی که در حال روایت آن هستید فراتر از استفاده تنها از حقایق صرف می رود. اما درک اینکه چه هنگام و در چه مرحله ای از کار می توان در روایت داستان مستند دست به استفاده از این به اصطلاح، اختیارات شاعری، برد، امری غریزی بوده و برای هر فیلم ساز متفاوت است. کن در مسترکلاس مستندسازی خود مثالی از پروژه مستند هوی لانگ بیان میکند که در آن کاراکتری که اسم فیلم از آن گرفته شده است در احاطه محافظان توصیف می شود.
اما با این حال، در عکس های بدست آمده از این شخص این افرادی که او را احاطه کرده اند به شکل مردانی عادی با کت و شلوار رسمی هستند. کن برنز در راستای بیان این حقیقت فراگیرتر که هوی در آن زمان داشت بی وقفه به سمت دیکتاتور شدن و خودکامه شدن پیش می رفت، به سمت تصویری در نگاه اول مشابه رفت و در نهایت به تصویری از هویی در احاطه افراد گارد ملی رسید. این تصویر با آنگه از وقایع حقیقی دقیق نبود (افراد گارد ملی محافظان هویی نبودند)، اما این عکس از لحاظ احساسی بیشتر در روایت گر تغییرات روانی هوی بود.
هر مستندساز قطب نمایی اخلاقی خود را دارد
هر مستندساز باید قطب نمای اخلاقی خود را در ایجاد توازن میان حقایق و اصالت هنری بیابد. وظیفه مستند ساز به عنوان فیلم سازی که محتوای کارش داستان های تخیلی نیست این است که به روایتگران اعتماد کرده اما روایت آن ها را بررسی و از لحاظ تاریخی تصدیق کنید.
این کاری حیاتی در راستای به تصویر کشیدن تجربیات احساسی متفاوت سوژه های انسانی در فیلم و در عین حال وفادار ماندن به گزارشات ثبت شده و رسمی است. برای مثال می توانید گزارشات شخصی سربازان بازنشسته را با گزارشات رسمی ارتش مقابله کنید، تا اطمینان حاصل کنید که هیچ چیز در خاطرات شخص روایتگر به شکلی بنیادین در تناقض با حقایق رسمی ثبت شده نباشد.
حقایق تاریخی را نباید ساده سازی کرد
زمانی که مستندساز تلاش می کند تا میان حقایق رسمی و احساسی در فیلم خود توازن ایجاد کند باید دقت داشته باشد تا حقایق را زیادی ساده سازی نکند. فیلمساز باید به طبیعت پیچیده و متناقض تاریخ وفادار مانده و سعی نکند تا کاستی های قهرمان های داستان خود یا روحیات انسانی ضدقهرمان های خود را بپوشاند. در صورتی که شکی نسبت به حقایق وجود دارد همیشه باید دیدگاهی محافظه کارانه در مورد حقیقت به کار برد. در عین حال دستکاری هایی که در روند داستان سرایی طبیعی و ضروری هستند باید به کار گرفته شود
در نهایت در فیلم سازی و خاصه مستندسازی باید ایمان داشت که فراگیرترین حقیقت ممکن به نمایش گذاشته شده است، حتی در صورتی که نتوان جزئیات نهایی را از لحاظ تاریخی تصدیق کرد.
اگر شما هم به فیلم سازی و مستند سازی و همچنین دیگر اجزای هنر سینما و تئاتر علاقه مند هستید می توانید از دوره های آموزشی مسترکلاس استفاده کنید. در مسترکلاس می توانید به دوره های آموزشی متنوع در تمامی حوزه های هنری، سیاسی، علمی، حرفه ای و روزمره دسترسی داشته باشید.
وبسایت آموزشی مسترکلاس، پایگاهی اینترنتی است که از طریق آن می توانید به دوره های موسوم به مسترکلاس دسترسی داشته باشید. اما متاسفانه به دلیل مشکلات پیش روی کاربران ایرانی در پرداخت های بین المللی و همچنین عدم پشتیبانی این پایگاه از زیرنویس فارسی برای دوره های خود؛ سایت آموزشی خبره شو در ایران امکان خرید این دوره ها به شکل تک محصول را فراهم آورده است. علاقه مندان همچنین می توانند در خبره شو از زیرنویس فارسی اختصاصی و حرفه ای برای دوره های مورد علاقه خود بهره ببرند.
